Werkgroep De Data-Beet
Het digitaal registreren van cultureel erfgoed is volop in beweging: Gemeenten werken met databases voor monumentenregisters, maken bouwhistorische- en cultuurhistorische waardenkaarten, digitaliseren bouwtekeningen, etc. Maar waar loopt de gemeenschappelijke lijn? Hoe zijn deze gegevens te normaliseren? Is er een standaard voor erfgoedgegevens te ontwikkelen?
De werkgroep beoogt het uitwisselen van informatie op dit vlak: niet iedere gemeente hoeft zelf het wiel uit te vinden, wel kunnen we van elkaar leren en elkaar inspireren. We praten daarbij zowel over de techniek (data opslaan, uitwisselen en standaardiseren), als de inhoud (diversiteit van data en impact van wettelijke veranderingen).
De omgevingswet zal grote invloed hebben op cultuurhistorische registraties. De werkgroep wil in dit kader een aanspreekpunt zijn voor RCE/OCW, en voor FGM-leden.
Wie zijn wij?
De werkgroep bestaat uit Marjolein Steeman (Amsterdam), Karen Schenk (Haarlem), Francien van Zaanen Durand (Leiden) en Sandra Guarda (Amsterdam). In ons dagelijks werk houden wij ons bezig met monumentenregistraties, monument en ruimte, en de publicatie van erfgoedinformatie.
Onze inzet
Ons doel is dat gemeenten op tijd betrouwbare erfgoedinformatie toegankelijk hebben voor het digitale loket van de Omgevingswet. We zetten in op een gemeenschappelijk verzamelpunt, van waaruit de gemeentelijke erfgoedgegevens voor het loket beschikbaar zullen zijn in één berichtformaat.
De werkgroep heeft in 2018 van het Bestuurlijk Platform Erfgoedgemeenten (BPE) opdracht gekregen voor het ontwikkelen van een Erfgoedregistratie Standaard en aan te sluiten bij het overleg over het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO), samen met IPO, VNG en RCE. Daarop volgde een opdracht voor het maken van een Servicetool Kwaliteitscontrole en het inrichten van een Datamagazijn voor de opslag van gemeentelijke erfgoeddata.
Inventarisatie & Analyse
De werkgroep heeft erfgoedgegevens geïnventariseerd en geanalyseerd om van het brede spectrum aan registratiemogelijkheden een beeld te krijgen. Hierbij werd duidelijk dat de deelnemende gemeenten allen beogen de burger te informeren over de rijkdom van het cultureel erfgoed binnen de gemeente. De talrijke varianten die dit faciliteren zijn wisselend in kwaliteit en koppelingen met basisgegevens worden vaak handmatig en ad hoc bijgewerkt. Ook zagen we veel initiatieven om de gemeentelijke erfgoedgegevens in een kaartbeeld te publiceren.
De analyse voor de gemeentelijke monumenten richtte zich op drie invalshoeken:
- Registratie (verplicht, optioneel, relevant)
- Locatie (relatie tot stelsel basisregistratie / betekenis van een contour)
- Contextinformatie (verwachte waarde / geïnventariseerde waarde / cultuurhistorie in ruimtelijke omgeving)
Visie
De werkgroep heeft op basis van deze inventarisaties haar visie geformuleerd over erfgoed in het DSO:
“Benader cultureel erfgoed als één thema in één informatieproduct. De gebruiker/initiatiefnemer moet eenduidige informatie krijgen over cultureel erfgoed.”
Dat betekent:
- Benader Erfgoed in brede zin (niet alleen monumenten)
- Presenteer Erfgoed op kaart in drie lagen:
- Omgeving/biotoop
- Object
- Specifieke waarden (deelobject)
- Bied context met aanvullende informatie over locatie, aard, historie, en waarde
Binnen deze visie is het belangrijk dat door alle gemeenten één taal wordt gesproken over het erfgoed. Regels kunnen per gemeente verschillen, maar de informatie over erfgoed wordt op eenzelfde wijze in een kaart weergegeven met uitwisselbare open data.
Ontwikkeling Standaard
Werkgroep De Data-Beet heeft in opdracht van het BPE en in de lijn met haar visie een Erfgoedregistratie Standaard ontwikkeld. Lees hier (PDF) hoe deze standaard is opgezet en welke attributen per entiteit zijn gedefinieerd. De complete standaard vind je hieronder.
ErfgoedRegistratieStandaard_SitueringAdressen
ErfgoedRegistratieStandaard_ErfgoedOmgeving
ErfgoedRegistratieStandaard_ErfgoedObject
ErfgoedRegistratieStandaard_DeelErfgoedObject
Met behulp van de erfgoedgegevens van een aantal pilot-gemeenten is de opzet van de standaard getest. Dat is gedaan door de verschillende gegevenssets te vertalen naar de standaard en te experimenteren met een tool die deze vertaling ondersteund. Deze ‘proof of concept’ is succesvol afgerond en gepresenteerd tijdens de kennisdag van de FGM, mei 2019.
Servicetool en Datamagazijn
Naast de Erfgoedregistratie Standaard heeft het BPE de Werkgroep De Data-Beet opdracht gegeven voor de maken van een Servicetool Kwaliteitscontrole en voor het inrichten van een Datamagazijn.
De Servicetool toetst de door gemeenten aangeleverde data op kwaliteit voor de Standaard en de gemeenten ontvangen de resultaten in een terugmelding.
Het Datamagazijn vormt de plek waarin de (erfgoed-)data van alle gemeenten wordt opgeslagen en doorgezet wordt naar bijvoorbeeld het DSO en de BRK.
Voortgang en planning
De Werkgroep De Data-Beet zal meer erfgoeddata verwerken van andere gemeenten, die hun data uploaden. Het moet mogelijk worden voor gemeenten om de upload online via een website uit te voeren. Hierdoor zal het aantal gemeenten dat van de Erfgoedregistratie Standaard gebruik kan maken oplopen.
Heb je vragen of wil je ook deelnemen aan de Erfgoedregistratie Standaard?
Stuur een e-mail naar: [email protected] onder vermelding van #Provincie-Gemeente# in het onderwerp van je bericht.
Dan nemen we contact op voor een intake. Daarbij vertellen we welke voorbereiding er nodig is en wat je van ons kunt verwachten.
De inrichting van het datamagazijn en het onderhoud daarvan zijn actiepunten voor de werkgroep om zich mee bezig te houden in de komende periode.
Ook vindt zij het belangrijk hier nogmaals te benoemen, dat zij graag gesprekspartner is en blijft bij overleggen aangaande de inhoudelijke afstemming van punten die raken aan erfgoedregistraties voor de Omgevingswet. De Erfgoedregistratie Standaard is mede ten dienste van de omgevingswet ontwikkeld, waarbij het belang van het toepassen van open (erfgoed-)data evident is voor het succesvol gebruik ervan.
Contacten
Werkgroep De Data-Beet onderhoudt op dit moment contacten met de volgende gemeenten:
Amsterdam, Apeldoorn, Delft, Groningen, Haarlem, ‘s-Hertogenbosch, Leeuwarden, Leiden, Nijmegen, Rheden, Utrecht, Utrechtse Heuvelrug, en Zaanstad.
En daarnaast ook met:
RCE, VNG, Gelders Genootschap, The Green Land, MooiNoordholland, Geonovum, Routekaart Duurzame Monumentenzorg, Convenant Gemeentelijke Bouwhistorici, werkgroep Kwaliteit Ruimte, Werkgroep Omgevingswet, WKPB-Beter