Op 26 augustus 2025 zijn Jaap Lageman en Arno Boon officieel gestart ter ondersteuning van de Routekaart Duurzaam Erfgoed. Vanuit het Ministerie van OCW is voor 4 jaar elk jaar € 250.000 ter beschikking gesteld om de Routekaart (en de samenwerking tussen partners) weer nieuw leven in te blazen. De ondersteuning gaat vooral zitten in het aanjagen van contacten in de sector, het naar voren halen van voorbeelden om te inspireren, vergunningverlening vereenvoudigen en kennisverbetering bij gemeenten (en gemeentelijke monumentencommissies). Dat vergt dus veel communicatie (taak van de programmamanager Jaap Lageman) en belangenbehartiging (taak van de belangenmanager Arno Boon).
Stuurgroep
De ondersteuningsstructuur is dienend aan de samenwerkende partners van de routekaart. In die zin zijn de partners inhoudelijk opdrachtgever van de ondersteuningsstructuur. Om dit hanteerbaar te maken is een stuurgroep ingericht met deelname uit de verschillende geledingen van de routekaart. De eerste stuurgroepleden hebben zichzelf gecommitteerd tot najaar ’26, waarna de samenstelling van de stuurgroep zal worden geëvalueerd.
De stuurgroepleden zijn: Wim van de Kant (Monumentenwacht Utrecht), Barend Jan Schrieken (Samenwerkingsorganisatie Monumenteigenaren, SOM), Martijn Haitink (Het Oversticht), Sanne Beckers (Nico de Bont), Rients-Anne Slotema (Federatie Grote Monumentengemeenten) en Tessel de Rooij (De Groene Grachten).
Subsidie
De ondersteuningsstructuur zal formeel worden ondergebracht bij het Nationaal Restauratiefonds (NRF). De financiering van de ondersteuningsstructuur krijgt vorm via een subsidie van RCE (Frank Buchner) aan NRF.
Routekaart Duurzaam Erfgoed
In 2019 tekenden een groot aantal organisaties uit de monumentensector de ‘Routekaart Duurzaam Erfgoed’. Hiermee heeft de sector uitdrukking gegeven aan de wens om ook monumenten te verduurzamen en zo een bijdrage te leveren aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs. De betrokken partijen uit de monumentensector hebben de ambitie benoemd om in 2030 een CO2 reductie te realiseren van 40% in 2030 en 60% in 2040 als gemiddelde over de gehele monumentenvoorraad.
Herijking in 2022
In het herijkingsdocument van de routekaart dat in 2022 is vastgesteld is versnelling het uitgangspunt geweest. Om deze versnelling te bereiken is er een zestal speerpunten benoemd:
- Monitoring
- Financiering
- Kennis en innovatie
- Gemeenten
- Onderwijs en arbeidsmarkt
- Communicatie
Voor de Stuurgroep en de ondersteuners Jaap en Arno zijn deze speerpunten nog steeds belangrijke uitgangspunten om winst te behalen.
Verbinden, stimuleren en kennis delen
Een belangrijk deel van de Routekaart Duurzaam Erfgoed gaat over communicatie. Dat is dus informeren en inspireren. We willen een continue stroom met positief nieuws genereren; liefst elke week een positief bericht. Succesverhalen aan anderen doorvertellen. Zo kunnen we immers leren van elkaar.
Week van het Duurzaam Erfgoed
Wat zijn in jouw ogen de grootste knelpunten voor de verduurzaming? En belangrijker: welke oplossingen zie jij? Waar wil jij aan werken en zou je de hulp van de Routekaart partners bij willen gebruiken? Door samen te werken kunnen we de verduurzaming van ons erfgoed versnellen. Tijdens de Week van het Duurzaam Erfgoed is er daarom gelegenheid om actief mee te denken over concrete oplossingen. Dat doen we in vijf werksessies. In de middag worden de uitkomsten samengevat en overhandigd aan Arno en Jaap. Zij zullen deze ter harte nemen bij het opstellen van het jaarplan voor 2026.
We hopen jullie allen te zien bij de werksessies. We horen graag of je komt, dus meld je snel aan op: www.weekvanhetduurzaamerfgoed.nl
Werksessie 1: Beleid in Beweging
Hoe kan betere samenwerking leiden tot helder beleid en een verbeterd vergunningenproces? Beleidsmakers worden dagelijks geconfronteerd met het spanningsveld tussen monumentenzorg en verduurzaming. Wat kunnen gemeenten van elkaar leren en welke concrete stappen kunnen we samen zetten om dit proces te versimpelen?
Werksessie 2: Energielabel op komst
Vanaf mei 2026 zal de uitzondering op de energielabelplicht voor monumenten komen te vervallen. Wat betekent de Energielabelplicht voor monumenten? Wat zijn de risico’s en wat zijn de kansen? En welke impact heeft dit op de financierbaarheid van monumenten. In deze sessie werken we toe naar een set concrete aanbevelingen.
Werksessie 3: Innovatie | Van pand-voor-pand naar collectieve aanpak
Om de verduurzaming te versnellen is opschaling nodig. Hoe bewegen we van “pand voor pand” naar collectieve aanpakken en oplossingen? Praat mee over organisatie voor aanpakken op grote schaal, de benodigde technieken en het motiveren van eigenaren op gebiedsniveau.
Tip: op woensdag delen we in de webinar al een aantal best practices op het gebied van innovatie. Zo kom je voorbereid naar de werksessie.
Werksessie 4: Onderwijs & Vakmanschap
Met liefde voor het vak werken wij aan vitale monumenten die geïnspireerd door de natuur bijdragen aan een circulaire wereld. Een monument dat onbetaalbaar wordt door een hoge energierekening, is niet toekomstbestendig. Verduurzaming is daarom essentieel. Het vraagt om vakmanschap en maatwerk — een specialisme op zich. Om dit waar te maken, moeten we nu investeren in het opleiden van vakmensen in monumentale verduurzaming. Maar hoe pakken we dat aan?
Werksessie 5: Slim Meten = Beter Weten
Wat moeten we eigenlijk weten om het energieverbruik van monumenten goed te kunnen monitoren? En hoe helpt die kennis om monumenten slim te clusteren voor analyse en rapportage? In deze interactieve werksessie denk je mee over de belangrijkste kennisvragen voor de monitoring binnen de routekaart. Jouw input helpt bepalen hoe we monumenten logisch kunnen groeperen — en zo beter kunnen sturen op verduurzaming.