Ook voor monumenten zet de overheid in op energiebesparing en verduurzaming. Enerzijds is hergebruik van monumenten een duurzame ontwikkeling, anderzijds zijn er vaak maatregelen mogelijk om het energieverbruik bij een monumenten verder terug te dringen. Met het uitwerken van de routekaart duurzame monumenten, werken gemeenten mee aan de doelstelling om de CO2 uitstoot van monumenten verder terug te dringen.
Het verduurzamen van historische gebouwen – monument of niet – is altijd maatwerk. Belangrijke aandachtspunten daarbij zijn of er op termijn geen schade ontstaat door een onjuiste wijze van isoleren, wat de maatregelen betekenen voor het aanzicht en – bij monumenten – voor de cultuurhistorische waarden. Of ook binnen beschermde monumenten energie zou moeten worden bespaard is niet de vraag, wel hoe dat het beste kan. De werkgroep deelt actief kennis over de nieuwste technische oplossingen, landelijke beleidsontwikkelingen en gemeentelijke stimuleringsregelingen.
Leden: Hugo Alefs – gemeente Haarlem, Martijn Andela – gemeente Rheden, Mayke Haaksman – gemeente Nijmegen, Henk de Kunder– gemeente Middelburg, Pieter Polman – gemeente Arnhem, Ilse Rijneveld – gemeente Den Haag, Richard Rodenburg – gemeente Utrecht, Rowdy van Roggen – gemeente Groningen, Rients Anne Slotema – gemeente Leiden, Clemens Temmink – gemeente Amsterdam, Coraline Vester – gemeente Apeldoorn en Bas de Bont – gemeente Delft, Bernard Stikfort – gemeente Westerveld, Trijntje Buma – gemeente Groningen, Annet Koenders – gemeente Hilversum, Floriek Landeweert – gemeente Leeuwarden, Ceciel Nyst – gemeente Haarlem, Monique Voorbergen – gemeente Den Haag.
Voor meer informatie: Hugo Alefs, 023 511 3449, halefs[@]haarlem.nl
Duurzaamheid
De Nederlandse regering heeft zich ten doel gesteld in 2030 40% minder broeikasgassen uit te stoten ten opzichte van 1990. (Bron: Kamerstuk 18-11-2013 Klimaatbrief 2050). Veel steden proberen in 2030 al klimaatneutraal te zijn. Daarmee bedoelen ze dat het klimaat niet verder nadelig mag worden beïnvloed door de uitstoot van CO2-gassen die vrijkomen bij het gebruik van fossiele brandstoffen. De FGM is partner van de Routekaart verduurzamen monumenten (www.duurzaamerfgoed.nl)
Voor de bouw betekent dit dat panden zo energiezuinig mogelijk moeten worden gebouwd. Bij bestaande bouw, zoals bij monumenten, zal moeten worden onderzocht op welke manier panden milieuvriendelijker kunnen worden gemaakt. In Nederland wordt gewerkt met energielabels. Aan de hand van zo’n label kun je bepalen of het om een energiezuinig of een energieonvriendelijk gebouw gaat (label A respectievelijk label H). Tot nu toe zijn Energielabels voor monumenten niet verplicht, ook niet bij verkoop van een pand.
Monumenten, duurzaam?
In principe is er niets zo duurzaam als een monumentaal gebouw. Monumenten staan er soms al honderden jaren. In al die tijd vindt op die plek geen sloop en dus ook geen nieuwbouw plaats. Bij nieuwbouw moeten voor bouwmaterialen telkens opnieuw natuurlijke bronnen worden aangesproken, bronnen die uitgeput raken en waar wij zuinig op moeten zijn. Hier tegenover staat wel dat voor het verwarmen van monumenten, of oudere gebouwen in het algemeen, meer energie nodig is.
Toolkit Duurzaam Erfgoed
Hoe kan de monumenteneigenaar te werk gaan zodanig dat het pand energiezuiniger wordt en monumentale waarden niet worden aangetast?
Verschillende gemeenten hebben in samenwerking met de provincies en Oom Adviesbureau de Toolkit Duurzaam Erfgoed ontwikkeld. Aan de hand van deze toolkit wordt de monumenteneigenaar geholpen hun pand energiezuiniger te maken, waarbij rekening wordt gehouden met de bijzondere eigenschappen van het monument. Bijvoorbeeld, het isoleren van de gevels moet met zorg gebeuren. Wanneer dit niet deskundig gebeurt, kan al spoedig blijken dat muurankers gaan roesten of hout gaat rotten. De eigenaar is na een paar jaar dan alleen maar duurder uit.
Verslagen Federatiedag 2019
Op 27 september 2019 hield de FGM in samenwerking met de RCE een Federatiedag. De Werkgroep Duurzaamheid hield een workshop over verduurzaming van monumenten.
Bezoekers konden vragen stellen aan een bouwfysicus over de do’s and dont’s bij verduurzaming van oude gebouwen. Aan zijn deskundigheid bleek veel behoefte. De twee sessies verliepen geanimeerd en hadden met gemak twee maal zolang kunnen duren. Lees hier (download pdf) een kort overzicht van de vragen en antwoorden, opgesteld door Arjan Pleysier – bouwfysicus Deerns.
FGM/ RCE dag 27 september, verslag workshop ‘vraag het de bouwfysicus’
Download hieronder de documentatie die hoorde bij de workshop Carrousel: Van Energiescan naar uitvoering.